Poslednjeg dana mog gostovanja u Foči i Plužinama, ostalo je vremena za obilazak gradskog jezgra i za predah uz domaće specijalitete i istoriju. Pre toga sam obišao prirodne lepote ovog kraja, a taj putopis pročitajte OVDE.
Jedno od važnih pravila kojim se vodim je da po dolasku u svaki grad obavezno odem u muzej.
Muzej Stare Hercegovine na Trgu Kralja Petra nudi pet postavki, od Foče u prošlosti, perioda NOB-a sa slikama posete Josipa Broza Tita ovom kraju, etnografske postavke, spomen-sobe palim borcima i žrtvama rata devedesetih godina do izložbe posvećene poznatom doktoru Ristu Jeremiću, prvom domaćem hirurgu na području ondašnje BiH i prvom Fočaku koji je završio fakultet.
Mene su posebno zainteresovale novčanice iz perioda Kraljevine Jugoslavije sa likovima članova kraljevske porodice, kao i poštanske markice sa likom dr Jeremića.
Muzej je otvoren od rane zore, pa sam to iskoristio i već u 8 ujutru razgovarao sa kustosom. Ulaz je besplatan.
Kada je reč o verskim objektima u Foči, stigao sam da posetim Hram Svetog Save i džamiju Aladžu.
Hram Svetog Save je najveći pravoslavni hram u Bosni i Hercegovini i građen je od 1994. do 2014. godine.
Džamija Aladža je prva džamija u Bosni i Hercegovini izgrađena u klasičnom osmanskom stilu.
Podignuta je 1549. godine, a obnovljena 2019. godine i nalazi se na listi spomenika svetske baštine.
Po prelasku granice, u susednoj opštini, u blizini Plužina nalaze se Pivski manastir i manastir Zagrađe.
Pivski manastir nekad je bio kraj izvora reke Pive, pa je zbog njenog potapanja i hidrocentrale izmešten na Sinjac, 9 kilometara od Plužina. Zanimljivo je da je njegova izgradnja trajala je 13 godina, isto koliko i izmeštanje.
Unutra su duborezi i pozlaćeni ikonostas iz 17. veka, a riznica manastira jedna je od najbogatijih u Crnoj Gori i sadrži zbirke prvih knjiga štampanih na Balkanu.
Drugi manastir koji spominjemo u ovoj priči je manastir Zagrađe koji je polovinom 15. veka iznad Šćepan Polja podigao Stefan Vukčić Kosača, herceg od Svetog Save.
Padom Hercegovine pod tursku vlast, stradali su i manastir i manastirska crkva, a sa crkvene kupole skinut je olovni pokrivač, da bi njime bila pokrivena tada tek izgrađena Aladža džamija.
Hram je bio vekovima oskrnavljen, obnova je počela krajem prošlog veka, a grubi radovi na obnovi manastirske saborne crkve završeni 2001. godine i ubrzano nastavljeni dolaskom igumana Lazara.
Dok govorimo o manastirima, treba reći da se u Foči nalazi Pravoslavni Bogoslovski fakultet Sveti Vasilije Ostroški.
Šetajući se ovim gradom, videćete mnogo mladih ljudi, studenata koji su odabrali Foču da se tu usavršavaju.
Osim Bogoslovskog, tu je i Medicinski fakultet sa četiri programa: medicinskim, stomatološkim, defektološkim i zdravstvenom negom.
Više hiljada novih stanovnika Foče iz Bosne i Hercegovine i susednih zemalja doprinose kako lepoj atmosferi u gradu, tako i lokalnog ekonomiji.
Kad je lepo vreme, većina njih sastanči u baštama kafića, razmenjuje skripte i knjige i pravi pauzu u učenju.
Cene kafa, kolača i hrane su niže nego u Beogradu, pa se ovde lepo možete počastiti.
Iskoristio sam sunčan oktobarski dan i u poznatoj piceriji probao kolač tri leće.
U centru gde sve vrvi od ljudi nalazi se i bista Kralja Petra I Karađorđevića.
Nakon nje obišao sam stari deo grada sa nekadašnjim zanatskim radnjama i Sat-kulom iz 1758. godine.
Satni mehanizam je poklon Dubrovačke republike.
Nažalost, većina radnji je zatvorena, ali stare zgrade još uvek čuvaju duh tog vremena…
I Foča i Plužine imaju brojne restorane u kojima možete jesti jela kako tradicionalne tako i moderne kuhinje ovog kraja i Evrope.
Kako se na svakom putovanju mora probati lokalna kuhinja, u restoranu „9“ u Foči ručao sam specijalitet kuće: „Drinski splav“.
Vlasnik „Devetke“ gospodin Pajo Radanović ispričao je za Priče sa dušom da su naziv i recept originalno nastali baš u njegovom restoranu, da tri komada punjenog mesa simbolizuju tri balvana na jednom splavu koji plovi Drinom i da je sve napravljeno kako bi se popularizovao rafting, kao glavna ponuda fočanskog turizma.
Reč je o telećoj šnicli, koja je punjena i rolovana sirom i pršutom, a onda ispohovana na pariski način i prelivena tartar sosom. Prilog su pekarski ili kuvani krompir i blitva.
Još jedno jelo koje mi je zapalo za oko, a koje ću probati sledeći put je „drinski lipljan“. To je riba sa malom špicastom glavom, širom donjom čeljusti i malim ustima. Može se naći u rekama širom Evrope, a u Bosni i Hercegovini pogotovo, gde može da teži i više od dva kilograma. Naravno, porcije su manje od toga.
I Plužine imaju svoj riblji specijalitet koji se služi u restoranu Sočica, baš pored jezera: svežu pastrmku iz Pivskog jezera pečenu na ćumuru, uz krompir salatu.
Ime restorana ukazuje na znamenitog Pivljanina vojvodu Lazara Sočicu, velikog junaka čiji je život obeležila dramatična lična i istorijska priča. On je bio jedan od najbogatijih Crnogoraca u vreme Kralja Nikole, koji ga je zbog njegove brzine i britkosti nazivao Munjica.
Provodeći odmor u ovom delu Balkana, lako ćete zaključiti da opštine Foča i Plužine imaju sličnu istoriju, kulturu i običaje, pa samim tim i bogato kulturno-istorijsko nasleđe.
Zbog toga turisti kada dolaze u ovaj kraj često kombinuju sadržaje iz oba mesta.
Opština Plužine, Opština Foča, Park prirode Piva i Turistička organizacija Foča udružili su se kroz projekat prekogranične saradnje T.A.R.A. (Turizam, Adrenalin i Rafting Avantura) koji finansira Evropska Unija.
Iako se nalaze u komšijskim državama, one su turistički jedinstvena destinacija, jer se sadržaj jedne opštine nastavlja u drugoj.
Tako je sa raftingom, sa planinarenjem, jahanjem konja, posetom jezerima, manastirima, pećinama, pešačenjem.
Zato i ne čudi što su mnogi novinari i putopisci rekli da su Foča i Plužine nove prestonice avanturističkog turizma.
Jer, po onome što smo videli tokom samo dva dana, one taj opis stvarno i zaslužuju.
Sajt Turističke organizacije Foča pogledajte OVDE, a o Plužinama i Parku prirode Piva informišite se na sledećem LINKU.
Prvi deo putopisa pročitajte ovde.
Tekst: Nenad Blagojević www.pricesadusom.com; Fotografije: Nenad Blagojević, T.A.R.A, restoran Sočica – Plužine; Napomena: Tekst je u vlasništvu privrednog društva Medijska kuća Priče sa dušom doo Aranđelovac i moguće ga je preneti u drugi digitalni medij uz obaveznu objavu izvora članka i slika i objavu linka ka sajtu www.pricesadusom.com u tekstu i na kraju teksta. Članak nije dozvoljeno preneti u štampane medije. Hvala vam što poštujete autorska prava u Srbiji.
